Medisch hulpmiddel Boegem Balsem

Boegem Balsem was tussen 2005 en eind mei 2024 door een aangewezen instantie als medisch hulpmiddel gecertificeerd voor het verkoelen van de verbrande gesloten huid. De bestanddelen van de balsem zijn sesamolie en zonnebloemolie die worden vermengd met een neutrale vaseline. Deze bestanddelen zijn van farmacologische kwaliteit. Naast de eisen voor de gegarandeerde kwaliteit van de bestanddelen en een constante samenstelling was voor het verkrijgen van een CE certificering ook een Klinische studie vereist waaruit de werkzaamheid van het product bleek.

De meeste verbrandingen worden veroorzaakt door een hittebron zoals heet water.
Volgens brandwondenspecialisten genezen diepe brandwonden met achterlating van littekenweefsel. Hoe langer de hitte in de huid blijft hoe dieper de brandwond kan worden.
De hitte in de huid dient zo snel mogelijk afgevoerd te worden om de kans op een mooi herstel zonder littekens zo groot mogelijk te houden.

Vergelijkend onderzoek door TNO toonde aan dat Boegem Balsem de hitte effectief uit de huid geleidt. Daardoor werd haar waarde als middel om de oververhitte huid zo spoedig mogelijk naar de normale temperatuur terug te brengen objectief bevestigd.
Het lichaam kan de schade veroorzakende hitte in de huid in een bepaalde mate neutraliseren. Dit kan door de doorbloeding van de getroffen huid te versterken, waardoor deze rood wordt. Door de geactiveerde bloedsomloop wordt de hitte over een groter oppervlak verspreid, waardoor de schade oppervlakkiger kan blijven. Daarnaast worden de zweetkliertjes van de huid verwijd, zodat de hitte de huid rechtstreeks kan verlaten. Door een laag Boegem Balsem over de getroffen huid aan te brengen worden deze functies ondersteund.

De klinische studie
In 1992 onderzocht het onafhankelijke onderzoeksinstituut TNO met toestemming van een Medisch Ethische Commissie (MEC) de ondersteuning van deze eigenschappen. Om toestemming voor dit onderzoek bij proefpersonen te krijgen diende er voorafgaand door TNO een literatuurstudie te worden uitgevoerd. Uit deze studie bleek dat het effect van de koud water koeling nooit eerder op veiligheid en effectiviteit op de verbrande menselijke huid was onderzocht. Door de waterkoeling met Boegem Balsem te vergelijken kon het effect van de waterkoeling op de verbrande menselijke huid 17 jaar na invoering van dit advies aan de bevolking alsnog worden bepaald.

De conclusie uit het TNO-rapport V92.549 luidde:
“De onmiddellijke behandeling van verbranding door heet water met Boegem Balsem bevordert het uittreden van warmte (toegenomen geleiding van hitte), en laat de plaatselijke doorbloeding van de huid beter intact dan de behandeling met koud stromend water. Dit is zeer essentieel in het kader van de onmiddellijke behandeling van warmte letsels, omdat de duur van de inwerking van warmte in hoge mate verbonden is met weefselschade, onafhankelijk van de oorzaak van de oververhitting".

Onderzoek naar ongewenste huidreacties.
Uit bijgaand verslag van het AMC uit 1992 (klik op het logo), bleek dat Boegem Balsem geen ongewenste huidreacties veroorzaakte. Tot op heden (mei 2024) zijn er geen meldingen geweest over ongewenste reacties van de huid tijdens of na gebruik van Boegem Balsem.

Boegem Balsem was voor de behandeling van de verbrande huid die gesloten is.
De Europese regelgeving stond toe om Boegem Balsem op de verbrande huid aan te brengen die gesloten is.

De kwaliteit van Boegem Balsem als medisch hulpmiddel werd gegarandeerd door het CE certificaat.
In 2005 werd de balsem gecertificeerd als Medisch Hulpmiddel en mocht daardoor in alle Europese landen worden verhandeld. De producent van Boegem Balsem heeft de bevoegdheid van de overheid om medische hulpmiddelen zoals Boegem Balsem was te produceren. Deze producent blijft Boegem Balsem als cosmetisch middel op dezelfde wijze produceren. Voordat de bestanddelen van de balsem worden verwerkt dienen er analyse certificaten van de bestanddelen aan de producent te worden overlegd. Na de bereiding van de balsem worden monsters naar een extern laboratorium voor een analyse gestuurd. Pas nadat aan alle voorwaarden is voldaan wordt de balsem aan Boegem Gezondheidszorg V.O.F. geleverd. De kwaliteitsbeheerder van Boegem Gezondheidszorg V.O.F. controleert opnieuw alle documentatie en controleert een representatief aantal monsters. Pas na deze controle wordt de balsem vrijgegeven en in de handel gebracht.

Volgens brandwondenspecialisten genezen diepe verbrandingen met achterlating van littekens. Het afvoeren van de hitte uit de huid dient daarom zo snel mogelijk gerealiseerd te worden zodat de brandwond zo oppervlakkig mogelijk kan blijven.

De optimale eerste hulp behandeling bij verbranding van de huid.
Volgens de brandwonden specialisten dringt de hitte letterlijk iedere seconde dieper de huid in zodat deze ernstiger kan beschadigen. Breng zo spoedig mogelijk een dikke laag balsem op een verbandgaas aan of gebruik enkele lagen schoon keukenpapier. De balsem kan ook rechtstreeks vanuit de tube op de verbrande huid worden aangebracht, met de spatel verdeeld en worden afgedekt met een verbandgaas. Indien bijvoorbeeld een hete vloeistof over kleding is gestroomd of kleding gesmolten is, trek dan alleen de loszittende kleding voorzichtig uit. Indien een deel van de kleding vastzit laat deze dan op haar plaats en breng ook een dikke laag balsem over deze kleding aan. De vette balsem kan effectief zijn om de vastzittende kleding los te weken zonder daarbij de kwetsbare verbrande huid eronder te beschadigen. De snelheid waarmee de balsem wordt opgebracht is belangrijker dan de wijze van aanbrengen. Door de balsem op een verbandgaas of bij de afwezigheid daarvan op een stuk keukenpapier uit te spreiden kan deze direct op een hygiënische manier op de verbrande huid worden aangebracht.

In het tijschrift Medisch Contact van 15 augustus 1986 zijn twee grafieken afgebeeld. De ene laat zien welke cel- en weefschade optreedt bij temperaturen boven de kritische grens van 44 graden Celsius. De andere laat de relatie zien tussen de tijdsduur en de intensiteit van de warmte-inwerking. Klik hier voor de grafieken.

Opgebrachte balsem zal de hitte opnemen en daardoor smelten. Als de balsem vloeibaar is geworden, is dat het moment om opnieuw balsem aan te brengen. Deze handeling herhalen tot de balsem niet meer vloeibaar wordt.
Afhankelijk van de ernst van de verbranding kan het verbandgaas met de balsem, nadat zij niet meer vloeibaar wordt met verband worden vastgezet en na ongeveer twaalf uur worden verwijderd. Indien de huid verbrand en bijvoorbeeld blaren heeft die nog gesloten zijn, de handeling herhalen. Het vocht in de blaren beschermd de verbrande huid tegen infectie en uitdroging. Hoe langer deze gesloten blijven hoe meer tijd de onderhuid heeft om op een veilige wijze te herstellen. Als er voldoende balsem wordt opgebracht zijn de verbandwisselingen volstrekt pijnloos en blijven de kwetsbare blaren zo lang mogelijk intact. Als de blaren opengaan kan een arts de inmiddels herstellende onderhuid behandelen.

Een jong kind had haar handpalm tegen een hete houtkachel gedrukt. De ouders zijn bekend met Boegem Balsem en hebben er vrijwel direct een dikke laag van opgebracht. Na enkele malen opnieuw balsem opgebracht te hebben smolt deze niet meer. Een half uur later was de pijn verdwenen en werd het handje ingepakt zodat zij verder kon spelen. Enkele uren later was een blaar ontstaan zoals op foto 1. Deze bleef zes dagen intact. Tien dagen na de verbranding was de verbrande huid mooi hersteld zoals foto 2 laat zien.

foto 1: kinderhandje met blaar

foto2: herstel na 10 dagen

Jonge kinderen vormen een kwetsbare groep, maar ouders, grootouders en verzorgenden kunnen de schade beperkt houden.
Als de balsem voorhanden is en zo spoedig mogelijk op een gesloten verbrande huid is aangebracht neem dan direct contact op met de hulpdiensten. In afwachting van of op weg naar medische hulp kan de hitte effectief aan de balsem worden afgestaan waardoor de schade zo beperkt mogelijk kan blijven. Indien mogelijk en afhankelijk van de afstand naar medische hulp kan tijdens het vervoer opnieuw balsem aangebracht worden.
Deze handeling is cruciaal in het belang van het slachtoffer. De hitte kan op deze wijze zo oppervlakkig mogelijk blijven en de kans op een mooi herstel van de verbrande huid vergroten.
Uit verhalen van gebruikers blijkt dat de pijn zowel bij volwassenen als kinderen snel verdwijnt. Hierdoor kan ook de paniek bij ouder en kind snel verdwijnen. De tijd tussen het aanbrengen van de balsem en een bezoek aan een arts kan al genoeg zijn om de overtollige hitte en daarmee de pijn en de angst weg te nemen zoals bij het kind op foto 3 is te zien.

Een tweede praktijkvoorbeeld van een optimale eerste hulpbehandeling met Boegem Balsem. De oorzaak was een hete vloeistof. De beschadigde huid van het kind op foto 3 is goed doorbloed en is door een effectieve afvoer van de overtollige hitte oppervlakkig gebleven. Deze beschadigde huid kon daardoor zonder littekenweefsel herstellen zoals foto 4 laat zien.

Boegem Balsem was gecertificeerd als medisch hulpmiddel volgens de Europese richtlijn voor de behandeling van de gesloten verbrande huid. Door de aangepaste Europese wetgeving m.b.t. medische hulpmiddelen en de hoge kosten om Boegem Balsem als medisch hulpmiddel gecertificeerd te houden, heeft Boegem besloten om de behandeling van de gesloten verbrande huid niet meer te claimen. Kees Boegem adviseert patiënten of hun ouders deze informatie met hun arts te bespreken.

foto 3: verbrande huid van de hals

foto 4: herstelde hals-huid